Ben jij een perfectionist? Waarschijnlijk is jouw antwoord nee. Ook als je voldoet aan alle kenmerken van een perfectionist. Dat komt omdat de meeste perfectionisten zichzelf niet als perfectionist identificeren. Dus, hoe zit dat bij jou? Na het lezen van deze 9 tekenen kom jij wellicht uit de perfect georganiseerde kast…
“Het is perfect!” Wanneer iemand dat roept, dan is dat de hoogste vorm van een compliment. Neem bijvoorbeeld een perfect gebakken steak of de perfecte jurk. Maar iemand een perfectionist noemen is vaak verre van een compliment. Waarom? Men denkt gelijk aan een gestreste controlfreak die niet kan ontspannen. Perfectionisten dragen het label dwangmatig te zijn. Compromisloos, nooit tevreden, maar ook gebleken, heel succesvol.
In tegenstelling tot de naam, zijn de meeste perfectionisten niet gedreven door de zoektocht naar perfectie, maar door het ontlopen van falen. Het gaat in feite niet om perfect zijn, maar om de angst om nooit goed genoeg te zijn.
Dus moet je jezelf met deze wetenschap alsnog een perfectionist noemen? Misschien wel. Bepaalde karaktereigenschappen van perfectionisme leiden naar succes. Zoals alles goed, grondig en efficiënt uitvoeren. Alles tot in detail perfectioneren kan in je voordeel werken. Bijvoorbeeld bij een sollicitatiegesprek, bij het maken van een Instagram-waardig diner of bij het Tetris-achtig inrichten van de voorraadkast.
Helaas kan perfectionisme een flinke hinder worden. Wanneer zit het je in de weg? Als je bijvoorbeeld zoveel bezig bent met het polijsten van een project en zo ver de details inschiet dat je uiteindelijk het doel (of de deadline) compleet mist. Overkomt jou dat weleens? Dan is de kans groot dat je perfectionistisch bent, al is het maar een klein beetje.
Ben jij een perfectionist?
En zo zijn er meer (relatief onbekende) tekenen van perfectionisme. Wij geven 9 voorbeelden, ben jij een ‘perfecte’ match? (Sorry...)
Teken 1: Je ziet er altijd fantastisch uit
Jouw outfit ziet er altijd gelikt uit; nooit afgebladderde nagellak of een bad hair day voor jou. Je mag gezien worden. De andere zijde van dit spectrum bestaat ook. Denk aan perfectionisten die geen waarde hechten aan hoe zij eruitzien omdat zij geen tijd willen verspillen aan het uitzoeken van hun outfit. Zij bewaren hun perfectiedrang voor andere domeinen van hun leven.
Let op: perfectionistisch zijn over je uiterlijk kan problematisch worden. Zo kan je vatbaarder worden voor eetstoornissen zoals Anorexia of Boulimia.
Teken 2: Je spreekt je ideeën pas uit wanneer ze af zijn
Je kiest ervoor om jouw ideeën of projecten voor jezelf te houden totdat ze tot in elk detail af zijn. Het is een beangstigend idee om iets halfbakken te moeten presenteren. Bij een brainstormsessie, bijvoorbeeld op werk, verbaas je jezelf over wat collega’s of vrienden zomaar roepen. Wellicht zou je jezelf wel kwetsbaar willen opstellen en je mening willen geven, maar voelt het toch niet veilig. Je hebt er niet goed genoeg over na kunnen denken.
Teken 3: Je zweert bij lijstjes
Lijstjes, agenda’s en schema’s. Jij bent georganiseerd en efficiënt. Je deelt de dag in tot blokken van 15 minuten... Het voordeel? Je schrijft het grootste gedeelte van je dag uit, zo ben je productief en ben je effectief in het goed afronden van jouw taken. Hier is absoluut niks mis mee, zolang je jouw doel niet uit het oog verliest.
Soms is productiviteit niet het voornaamste doel en is het juist waardevoller om ruimte over te houden voor spontaniteit. Als je teveel focust op afvinken van to-do’s, is het moeilijk om flexibel te zijn en tijd te maken voor spontane kletspraat of ongeplande ontmoetingen en gesprekken. Zonde, want deze momenten zijn niet alleen goed om relaties te onderhouden of te verdiepen, maar ook om jouw creativiteit aan te wakkeren. Wist je trouwens dat de beste ideeën ontstaan als je lekker aan het niksen bent?
Teken 4: Je vindt het lastig om te ontspannen
Even ontspannen, niks doen en uitrusten? Voor perfectionisten lijkt een ongestructureerde dag al snel verkeerd. Je had immers iets nuttig kunnen doen. Je vindt het zonde om een volledige film (anderhalf uur!) te kijken, een boek uit te lezen of uren na te denken over een maaltijd. Het is om rusteloos van te worden. Ook heb je wel eens een vakantie overgeslagen omdat je net zo lekker bezig was met werk. Of je ziet vakanties als een perfect moment om te werken, niemand stoort je immers. Alarmbellen!
Probeer eens deze tips om te ontspannen
Teken 5: Je kunt je alleen concentreren als alles op zijn plek ligt
Een perfect opgemaakt bed. Een keukenblad zonder één kruimeltje en een opgeruimd bureau. Het klopt dat georganiseerd zijn gelijk staat aan innerlijke kalmte. Er is niks mis met netjes en georganiseerd zijn, maar het zou ook zomaar een teken van perfectionisme kunnen zijn. Zolang het je niet in de weg staat kun je er gerust mee door gaan, maar houdt deze punten in de gaten:
1. Kost het opruimen, organiseren en schoonmaken zoveel tijd en energie dat je niet meer toekomt aan de dingen die je eigenlijk hoort te doen?
2. Kun je het schoonmaken/opruimen niet loslaten, met als gevolg dat je weleens te laat komt of je gestrest voelt?
3. Krijg je opmerkingen vanuit je gezin over jouw achtervolgingen met de stofzuiger?
Als je een of meerdere keren ‘ja’ antwoordt, dan mag je de teugels wel wat meer laten vieren. Probeer het los te laten. Hoe realistisch is het dat de afwas jou écht van je werk afhoudt?
Teken 6: Je stelt zaken uit
Uitstellen lijkt in eerste instantie meer op een luie eigenschap dan op perfectionisme. Maar kijk verder dan dat. Als je jezelf constant zorgen maakt of je jouw eigen gestelde eisen gaat halen, of bang bent dat je de verkeerde keuze zou kunnen maken, dan klinkt uitstellen opeens best logisch. Je stelt het potentiële falen uit! Voor er überhaupt sprake kan zijn van falen: wat kan er nou feitelijk misgaan?
Uitstellen heeft niet altijd betrekking op werk, maar ook op je privéleven. Zo kan het gebeuren dat je je verbouwing uitstelt, of familie en vrienden telkens ‘vergeet’ uit te nodigen voor een diner. Dit is geen positieve uitwerking van perfectionisme, want uitstellen zorgt voor stress.
Teken 7: Je doet een van deze twee dingen wanneer je een keuze maakt
1. Je beslist tergend langzaam
2. Je beslist razendsnel
Deze twee vormen van beslissingen maken liggen mijlenver uit elkaar, maar zitten toch diep geworteld in perfectionisme. Herken jij je in een van beide?
De eerste: je neemt ruim de tijd om een beslissing te maken, omdat je bang bent de verkeerde keuze te maken. Je staat onnodig lang voor je kledingkast terwijl de rest van je gezin ongeduldig staat te wachten met hun schoenen aan. Ander voorbeeld: je haat de IKEA omdat er veel te veel keuze is.
De tweede vorm: je maakt heel snel keuzes; je weet immers dat je het juiste kiest. Hierdoor kies je automatisch voor het beste merk, de beste kapper en het brood koop je bij de beste bakker.
Teken 8: Je kunt niet delegeren
Wat ‘het’ ook is, ‘het’ is beter als jij het zelf doet. Wanneer iemand anders het gaat doen, is het nooit zoals jij het voor ogen had en moet je het alsnog over doen. Of op z’n minst verbeteren. Op het moment dat jij het zelf doet voldoet het tenminste aan jouw hoge eisen. Dat kan nadelig zijn: hierdoor kosten dingen meer tijd en bestaat de kans dat je te veel werk op je neemt.
Teken 9: Je haat verspilling
De gedachte dat je een project moet opgeven maakt je misselijk. Je gaat liever de strijd aan om het goed af te maken dan dat je de tijd die je erin hebt gestoken verspilt. Dat is waarschijnlijk geen verspilde tijd, maar zo ervaar je dat wel.
Privé gaat dat net zo. Een volle koelkast maakt je ongemakkelijk, zoveel voedsel dat kan vergaan... Je kunt er haast niet tegenop eten en drinken. Een ander, wellicht wat serieuzer voorbeeld, heeft betrekking op relaties. Je zou alleen al in een slechte relatie blijven hangen door al de tijd en moeite die jij erin hebt gestoken.
That’s me?
Dus, wat moet je doen als je jezelf herkent in een (of meer) van deze tekenen? Wat is er mis met er fantastisch uitzien, georganiseerd en hardwerkend te zijn? In principe is het prima, behalve als het je in de weg zit, of als jouw perfectionisme voortkomt uit angst.
Dus werk hard, mik hoog en doe wat je het liefste doet, maar laat je niet verlammen door de angst van falen. Streef ernaar om ‘gewoon’ je best te doen, zonder te overdrijven of iemand proberen te imponeren. Omarm de aspecten die jou vooruit helpen, neem afscheid van gedrag en gedachtes die jouw tegenwerken.
Meer artikelen over dit onderwerp
