De zomer is in aantocht! Dat betekent: terrasjes pakken, bakken op het strand en picknicken in het park. Maar waar de zomer begint, maakt ook de processierups haar intrede. Deze behaarde rupsen komen van april tot begin juli op eikenbomen en brengen vervelende klachten met zich mee. Hun brandharen kunnen namelijk zorgen voor huiduitslag, jeuk en irritatie aan de luchtwegen. Helaas verwachten we dat de processierups ook in 2021 van de partij zal zijn. Hoe weer je jezelf en je familie tegen deze rups? Je leest het in dit artikel.
Voor wie de eikenprocessierups nog niet kent
De eikenprocessierups komt oorspronkelijk uit Midden-Europa. In Nederland komt de eikenprocessierups in zeer grote getale op bomen voor na een aantal warme voorjaarsmaanden. Dat er vaker warme voorjaarsmaanden zijn in Nederland, heeft te maken met de klimaatverandering. In 2020 hebben we een aantal zeer hete maanden gekend, grote kans dat het deze zomer en de zomers hierna weer zo warm wordt.
Voortplanting
Eikenprocessierupsen leggen eitjes in een nest op de schors van de eikenboom. De nestjes zijn vaak te herkennen aan wit spinsel dat lijkt op een spinnenweb. Daarnaast staat de eikenprocessierups bekend om de brandharen: een actief verdedigingsmechanisme. Wordt de rups aangeraakt, bijvoorbeeld door een mens of door een loshangend blad? Dan schiet hij z’n haren actief weg en dan komen ze in de lucht terecht, waar ze in aanraking kunnen komen met je huid. Daarnaast worden sommige haren meegevoerd door trillingen. Bijvoorbeeld van het verkeer of van de wind. De haren van de eikenprocessierups zijn zo hardnekkig, dat ze nog jaren na de zomer van 2021 last kunnen geven!
Wat gebeurt er als de huid in contact komt met een brandhaar
Na direct contact met de brandharen, kan er een rode pijnlijke huiduitslag met hevige jeuk ontstaan. Deze uitslag herken je aan bultjes, pukkeltjes of met vocht gevulde blaasjes die kunnen gaan ontsteken. Ook na inademing kunnen brandharen irritatie of ontsteking geven van het slijmvlies. De klachten lijken op een neusverkoudheid.
Daarnaast ervaren veel mensen indirecte nadelen van de brandharen. Als je bijvoorbeeld vlakbij een eikenboom woont, kan je veel overlast ervaren. Verder zijn sommige mensen erg bang om klachten te krijgen, waardoor ze minder naar buiten gaan dan dat ze eigenlijk zouden willen. Al met al is de eikenprocessierups heel vervelend.
Bescherm jezelf tegen de processierups
Om contact met de processierups te voorkomen, kun je zelf een aantal dingen doen. Ga je naar een gebied waarvan je weet dat de eikenprocessierups daar voorkomt?
- Zorg er dan voor dat je armen, hals en benen bedekt zijn.
- Ga daarnaast niet direct op de grond of in de berm zitten.
- Of maak het jezelf nog gemakkelijker en kies een alternatieve route of locatie.
Ook al zijn er geen eikenbomen in jouw directe omgeving, je kunt alsnog hinder ondervinden van brandharen. Uit de praktijk is namelijk duidelijk geworden dat brandharen zich vanuit nesten wel 50-100 meter kunnen verplaatsen. Houd ramen en deuren daarom zoveel mogelijk gesloten, hang je was niet buiten en laat geen speelgoed buiten liggen.
Profiteer van natuurlijke vijanden
Natuurlijke vijanden zijn een goede remedie tegen de eikenprocessierups. Zo zorgen sluipwespen ervoor dat rupsen in een vroeg stadium doodgaan en smullen koolmezen van eikenprocessierupsen. Ook diverse andere dieren eten de rupsen graag. Denk hierbij aan mussen, kauwen, spreeuwen, kevers, sluipwespen, lieveheersbeestjes en vleermuizen
Stimuleer de biodiversiteit
Om de volgende plaag van de eikenprocessierups te voorkomen, kun je zelf een steentje bijdragen. Breng de balans terug door de natuurlijke vijanden een handje te helpen. Dat doe je door je tuin vriendelijk in te richten voor vogels en insecten. Biodiversiteit zorgt voor een balans en houdt plagen in toom. Ga dus voor een tuin met veel soorten planten en bomen. Dat is ook nog eens een leuk gezicht!
Plant bijvoorbeeld fluitenkruid voor sluipwespen. Door veel andere planten rondom de eik te plaatsen, krijg je een hoge biodiversiteit. Hier komen vogels op af die de eikenprocessierups opeten. Dus hang vogelkastjes op en zorg dat er veel planten zijn. Zo kan je nog veel meer genieten van de natuur die er is en bestrijd je die vervelende processierups!
Huidirritatie door eikenprocessierups verlichten
Toch in aanraking gekomen met de brandharen van de eikenprocessierups? Er zijn gelukkig voldoende middeltjes die kunnen helpen. Bij hevige jeuk kunnen anti-jeukmiddelen, zoals een crème op basis van aloë vera, veel verlichting geven. Gebruik bijvoorbeeld de volgende producten:
Aloe Vera Gelly
Forever Living Products heeft een speciale aloë vera-gel ontwikkeld, om pijn en jeuk ten gevolge van de processierups tegen te gaan: de Aloe Vera Gelly. Het verzacht de pijn, stilt de jeuk en verkoelt je huid direct. Het sap van de Aloë vera staat bekend om haar genezende, helende en verkoelende werking en zal direct helpen bij huidklachten door de eikenprocessierups!
Bepanthen Eczeem Crème
Deze crème werkt bij jeuk en roodheid bij eczeem, maar kan ook uitstekend gebruikt worden om huiduitslag, jeuk en roodheid te verlichten bij allergische reacties. Dus ook na het contact met de haren van de processierups.
Andere kalmerende stoffen
Andere kalmerende stofjes die goed zouden helpen tegen uitslag, bultjes en blaasjes zijn: mentholgel, zinkzalf of carbomeerwatergel. De producten hebben als bijwerking dat de bultjes tijdelijk wit worden, maar dat trekt na verloop van tijd weer weg.
Plakband
Om verdere verspreiding van de brandharen over het lichaam te voorkomen en om de ontstekingsreactie tegen te gaan, is het zinvol om de huid direct na blootstelling met plakband te strippen, om zo alle brandharen te verwijderen. Was je huid erna grondig en spoel je ogen met lauw water. Als de reactie heel ernstig is, kan de huisarts een zalf op basis van corticosteroïden voorschrijven. Als alternatief kan hij hooikoortstabletten (antihistaminica) geven om het kriebelende gevoel tegen te gaan.
Just for föhn?
We weten niet óf het werkt en we vragen je ook niet om contact met de eikenprocessierups ervoor te riskeren, maar de bultjes zouden als sneeuw voor de zon verdwijnen als je ze föhnt. De achterliggende gedachte is dat het gif van de rupsen een eiwit zou zijn dat stolt door de warmte. De jeuk zou daardoor weggaan en de bultjes verdwijnen. Is dit dé tip tegen jeuk door de rups? Wij betwijfelen het. Wel kan een föhn de brandhaartjes van de huid blazen die nog op de huid liggen.
Samenvatting tips tegen de eikenprocessierups
De eikenprocessierups is, ook in de zomer van 2021, een vervelende en veel voorkomende plaag. Probeer bij de met spinsel verweven eikenbomen uit de buurt te blijven, laat geen speel- of wasgoed buiten liggen en als je tóch pech hebt gehad en vervelende uitslag krijgt, probeer dan onze Aloe Vera Gelly om de pijn en jeuk te verlichten. Dan kan je met een gezond lijf van de zomer genieten!
Meer artikelen over dit onderwerp
